
O alumnado de 1º da ESO tamén se sumou á petición.Xuño 2016
O DOG DO DÍA 8 DE XUÑO RECOLLE A SOLICITUDE PRESENTADA
ANUNCIO do 18 de maio de 2016, da Dirección Xeral de Conservación da Natureza, polo que se someten a información pública varias solicitudes de inclusión no Catálogo galego de árbores senlleiras.
O artigo 4 do Decreto 67/2007, do 22 de marzo, polo que se regula o Catálogo galego de árbores senlleiras, modificado polo Decreto 10/2015, do 22 de xaneiro, polo que se modifica o Decreto 67/2007, do 22 de marzo, polo que se regula o Catálogo galego de árbores senlleiras, establece o procedemento de catalogación e descatalogación de exemplares e formacións.
As seguintes solicitudes de inclusión de exemplares no Catálogo galego de árbores senlleiras foron realizada polas persoas interesadas de acordo con ese procedemento:
Rexistro de entrada: 4211/RX725693.
Data: 18.3.2016.
Solicitante: IES do Castro.
Especie: Phytolaca dioica L.
Localidade: Vigo.
Concello: Vigo.
Provincia: Pontevedra.
O artigo 4.4 do Decreto 67/2007, do 22 de marzo, establece que as solicitudes de catalogación ou descatalogación de exemplares e formacións e a documentación presentada xunto con elas se someterán ao trámite de información pública por un prazo de vinte (20) días, para os efectos de que os interesados poidan presentar os documentos e as xustificacións que consideren pertinentes.
EXTRACTO DO DOCUMENTO DO CONSULADO DE ARXENTINA EN VIGO, EN APOIO DA SOLICITUDE DE ÁRBORE SENLLEIRA PARA O OMBÚ:(1º de marzo de 2016)
“Tengo el agrado de dirigirme al Señor Director del Instituto do Castro con relación a su correspondencia cursada a este Consulado General.
Al respecto, me es grato conocer de la centenaria existencia de un ejemplar de un “Ombú”en el recinto de vuestra Institución, árbol muy representativo de Argentina que simboliza a la región pampeana y donde tambien se le conoce con el nombre de “árbol del gaucho”. Igualmente cabe destacar que el Ombú, como símbolo estético de la naturaleza, se encuentra presente en la historia misma de nuestra República, enlazada con la poesía y el relato gauchesco así como con el sentir cultural y social más profundo de nuestro pueblo.
En tal sentido, resulta de gran complacencia que nuestro querido Ombú resulte ser un lazo más entre las excelentes relaciones del pueblo Argentino y Español, en especial del pueblo Gallego, y en la muy querida ciudad de Vigo.
Es pues en este contexto, que este Consulado General vería con sumo agrado que el Ombú (especie Phytolaca Dioica) pueda ser declarado como “Árbore senlleira”, y formar así parte del patrimonio inmaterial de la Xunta de Galicia.
Sin más reiterar mi profundo agradecimiento…”
MONÓLOGO DO VELLO OMBÚ

Outono do 2015
En que cavila o “senlleiro” da aba do Castro, despois de tantos anos de presenza calada, pero testemuña de moitas angueiras?
-Lembro cando cheguei, milagrosamente, no transatlántico que me traía desde a Pampa arxentina ao porto de Vigo, encerrado naquel baúl de madeira, sen aire, sen luz, como un escravo, alá polo ano de graza de 1900, e que despois daquela longa travesía enraizaría nestas terras ás que me fun adaptando, como se acostumara, no alén mar, quen me trouxo aquí.
-Botei de menos a planicie e a sombra dos meus proxenitores, porque, o sermos “árbore da bela sombra” ou nacional da Arxentina é por algo, e o feito de que serviramos como marcas das distancias no terreo tamén tiña o seu aquel.Por iso, de cando en vez me invadía a nostalxia, ou o que aquí lle chaman morriña, saudade; pero nunca quixen que a “bela sombra” mudase a “negra sombra”, cando había pouco tempo que a autora que alcuñara esta denominación andara por aquí pola cidade para publicar os seus Cantares gallegos. Mesmo se correra a voz de que o poeta M. Curros Enríquez tamén puxera proa desde a Habana cara á Coruña, onde ía ser homenaxeado naqueles días, 1904, despois de ter traballado arreo, co que ía ser primeiro presidente da Real Academia Galega, Manuel Murguía, en 1906. E, como non, este ano tamén se leva falado arreo do centenario da fundación das Irmandades da fala en 1916 e do seu principal ideólogo, Antón Vilar Ponte.
-Aquel home, bo e xeneroso, tratoume con moita mimarría. Nos días de calor, cando a seca se prolongaba, de boa hora, denantes de que o sol asomara pola parte de Peinador, xa me viña arrefriar a terra que aínda mantiña a lentura da noite, pero que eu agradecía polo que me agradaba á hora da sesta. Baixo este sol de xustiza, e a medida que ía descendendo cara a Cíes, eu recuperaba o sorriso polas cores entreveradas do solpor e da ría cara a Cabo Home.
-Os invernos non eran tan fríos como eu viña cavilando na travesía, con medo e medio mareado a causa do temporal, pero, aínda así, como aínda non existían os plásticos e os invernadoiros, mandou facer un traxe á medida, a base dunhas telas abrigosas, para protexerme nas noites de xeada.
-Co paso dos anos fun collendo seguridade e medrando coma ningún outro do xardín. O meu amo sempre lle recordaba a un axudante que tiña para as tarefas da horta, que de paso que coidaba dela que me vixiase e me preguntase como estaba de saúde e se precisaba máis auga da que nacía ao meu redor ou abono, que non dubidase en pedirllos.

Inverno do 2016
-Foi así como,xa cando eu contaba vinte ou trinta anos, ao señor dáselle por ler en galego e ter curiosidade por algo que chamaban as Irmandades da Fala, o grupo Nós e o Partido Galeguista e entérase que un tal Alfonso D. R. Castelao, despois de ser elixido deputado durante a República, participar na redacción do Estatuto de Autonomía, ser un pensador excepcional e un artista no máis amplo sentido da palabra, ten que iniciar o camiño do exilio a Arxentina a causa da represión exercida durante e despois da Guerra Civil. A todo isto, xa sabedes, que Castelao faleceu e foi enterrada no cemiterio da Chacarita, na cidade de Bos Aires, cerca doutro ombú, e que, tanto eu como Castelao, viñamos sendo dun tempo. O que sinto é que , mi amo, non puido ver o traslado dos restos mortais do pensador á cidade de Santiago de Compostela,ao cemiterio de Galegos Ilustres en 1984, acto que non estivo exento de polémica, porque había persoas que non compartían esa decisión.
-Na “Longa noite de pedra” destes anos difíciles, e ver como “paseaban” a algúns cara ao monte do Castro para ser fusilados ao pé da fortaleza, a min dábame moita mágoa ver como mi amo adoecía de dor propia e pola dor allea. Foi así como, xa eu feito un mozo, puiden sobrevivir ao sufrimento do señor e á maleza que me empezaba a arrodear: aínda quedaban algunhas hortas de cultivo (A Luguesa)pero, ao meu redor, no que antes era un verxel, medran silvas, eucaliptos e algún que outro carballo.

Verán 2012
-Era polo outono da década de 1960,cando o meu señor que xa só peiteaba algunhas canas , á hora do solpor, veuse despedir de min e desexoume longa vida para que algún día eu puidera dar fe de todo isto que estou contando . Desaparecín á vista dos veciños, ao igual que algúns camelios e loureiros que, tamén, do meu tempo, sobreviviran entre as matogueiras. O Concello tiña un proxecto dunha rúa paralela á do camiño de Atalaia, que nunca se materializou, que de levarse a cabo a miña sobrevivencia corría certo perigo.
-Volveuse poboar a miña contorna con persoas que eu nunca vira, disque de etnia xitana, e con construcións de malamorte, ata que se oe que a cidade medrou tanto que precisa un Instituto, que sería o nº 12, ou tamén chamado da Hispanidade. Como isto sexa verdade, -cavilei eu- seguro que as miñas polas e os meus toros van acabar no vertedoiro, porque, ademais, disque non vallo nin sequera para madeira ou pasta de papel, nin leña, porque o meu interior é moi brando, como unha herba, non teño nin sequera anelos como ten un piñeiro, un carballo ou castiñeiro, e que máis ben semello un pobre sabugueiro que só vale como flor de san Xoán para espantar as meigas ou que os nenos fabriquen tiratacos, ou como o que me contaban a min de pequeno que, o noso era dar sombra aos gauchos e medir as distancias en ombús, porque froito non dou porque son macho.
-Isto, como vedes, non pintaba moi ben. Pero, velaiquí, que cando se decide que os alicerces do novo Instituto ían asentarse nestes terreos, aló polo ano de 1992; unhas persoas, segundo se vai avanzando na urbanización, descóbrenme a min , entre as silvas, cando xa había uns cantos días que oíra uns ruídos estraños que viñan sendo dunhas enormes máquina que arrasaban a feito, incluídas as chabolas e todo o que atopaban ao seu paso. Eu, xa tremando co medo, suando polas raíces externas de “paquidermo” -segundo expresión de M. Rivas- empezáronme a caer as poucas follas que conservaba do verán; pero, nisto, un señor cun casco branco e con pinta de saber o que tiña entre mans, adiantouse á Caterpilar e mandou parar.
-Pensei eu, será este o meu salvador? Poida que si, porque semella un “home bo e xeneroso” e debe mandar algo.Así foi como lle escoitei falar por un aparello, que logo me enterei que era un móbil e que nunca vira, e preguntaba polo Arquitecto da unidade técnica de Educación para comentarlle algo. Meu dito , meu feito; a máquina parou de socato, eu sen saber aínda por que.
-Pararon as máquinas de fedellar ao meur redor, ata que pasados uns días, un grupo de persoas, todas elas traxeadas,con semblante preocupado e un feixe de papeis con moitas liñas, segundo eu vía desde riba, lles escoitei mencionar a palabra “pavillón de deportes” e que mellor sería sacrificar algúns metros deste e salvarme a min da desfeita.
-Así foi, como ao ano seguinte, 1993, sendo Presidente da Xunta, M. Fraga Iribarne, se inaugura o que hoxe coñecemos como IES DO CASTRO, e que como xa dixen enriba tamén foi nº 12 ou de Hispanidade pola rúa que naquel intre era de referencia para a zona. Dunhas noutras, a rapazada deu en subir por min arriba ata que nunha ocasión me romperon algunha póla e estivo a piques de custarlle a exclusión da viaxe de fin de curso a algún pola miña culpa.
-En fin, que algunhas persoas deron en agarimarme e estes últimos anos teño sido obxecto de moitas atencións. Tanto e así que, uns entusiastas disto da conservación da natureza non só me mimaron a mín senón que trouxeron novos compañeiros, algúns xa tan esveltos coma mín, ou maís. Tamén vin andar,todos atafegados, a un grupo de profesores e alumnos polo xardín cunhas placas identificativas que ían chantando ao pé de cada unha das miñas irmás, e disque pertencían a un programa chamado Axenda 21 que vela por estes temas de conservación e medio ambiente. Outras persoas que ían ao monte de Fragoselo a celebrar o día da árbore, da primavera ou da poesía e foron agasalladas con algunha árbore tamén estas andan aí (sobreira, érbedo, etc.). Pois, que estou vivindo un momento feliz, porque me acaban de dicir que a promoción que vén de rematar este ano, 2010-16, lle deron en chamar “Promocíon ombú”, porque moito alumnado desta xeira participou nese programa e, ademais, quérenme facer famoso porque desde o ano 2012 iniciouse unha campaña en favor da declaración como ÁRBORE SENLLEIRA para min. E non che digo nada a cantidade de veces que fun fotografado ao longo dos vinte e tres anos de existencia do Instituto:como mínimo, cada fin de curso por todas as promocións de alumnado e profesorado que se despediron á miña sombra.
-Que, si, que agardo que coma outras irmás miñas que xa foron recoñecidas pola Xunta na Coruña (Centro cultural de Santa Cruz-Oleiros e Pazo de Ortigueira-Vedra), -quizais con menos méritos-, tamén eu me considere merecente de tal título. Senón, que llelo pregunten a todos os membros da Comunidade educativa do Ies do Castro ou a persoas que como M. Rivas, Luís G. Tosar ou ao Consulado de Arxentina en Vigo que xa expresaron a súa solidariedade con esa declaración.
-Como iredes vendo,voume expresando algo mellor en galego e agora disque tamén hai que falar inglés – a saber para que-, á parte do castelán con acento sudamericano e galego que aprendera de mi amo “gayego”. Isto de aprender o idioma galego foi case unha necesidade porque resulta que a revista que publica o Instituto na fin de curso leva o meu nome, OMBÚ, e sería unha descortesía pola miña parte e unha afronta non lela, aínda que hai algúns compañeiros meus que non lles importa. Como digo eu, polo menos saber se falan dun, o de ben ou mal, é o de menos. Mira que ata me sacaron nas portadas dos xornais locais e na TVG.Máis popular có Ghayoso, que xa é dicir!

Os da Axenda 21
-Xa me esquecía de darlles as grazas a todos aqueles que fixeron posible esta fazaña.Desde o meu amo que entre baúis e maletas de madeira arribamos a Vigo, ata aos salvadores da decapitación cando estaba en serio perigo, e, como non, a todos os que están contribuíndo á miña perpetuidade, como testemuña viva do pasado, presente e futuro.
-Xa vou rematar con esta leria, porque non sei que pensaredes vós, pero, eu teño para min que isto foi unha arroutada que, como dicía o de Rianxo, “de tanto calar xa falo só” e o que si me gustaría confesar, aquí entre nós, e que vería con bos ollos, que o Presidente de Arxentina, o señor Macri, organizase algún programa como eses de “reencontros”da Xunta, pero, ao revés, para os arxentinos da diáspora e que eu puidese así bicar a terra que me viu nacer.
O Vindeover. Xullo de 2016