Actores con escenario sobre a biblioteca da Cidade da cultura
Nesta ocasión a viaxe a Santiago non se vai centrar exclusivamente na Catedral, nas súas prazas, ruas ou a Ferradura senón que todos estes referentes da cidade van pasar a un segundo plano. As razóns para esta valoración global teñen que ser moi poderosas. E, cremos que o son despois de ter percorrido por dentro e por fóra a Cidade da cultura no lugar que só era un monte, O Gaiás, preto da Colexiata do Sar e do río Sarela.
Declaramos isto de antemán, porque aínda que se pense que a iniciativa deste proxecto é obra dun megalómano e o seu arquitecto, un xenio, un artista e que este país non está en condicións obxectivas para soportar o mantemento, a conservación e dotar de contidos todo o que está no proxecto, non deixa de ser unha marabilla arquitectónica e un exemplo de integración excepcional da contorna , -incompleto ata o momento.
Pois ben, foi na mañá do día 27 de novembro cando nos presentamos no Gaias, que nos recibiu entre unha brétema espesa, un grupo abondo numeroso de persoas dispostas a desentrañar o que de verdade e de tópico circula sobre este lugar. A primeira impresión desconcerta porque parece que estamos ás portas dunha pirámide ou dun deses templos sagrados que sorprende polo seu volume.
Escultura realizada por Alicia Martín a partir do expurgo de libros
Cando iniciamos o percorrido polo exterior dos edificios, chaman a atención as formas onduladas dos tellados e os materiais que os recobren, todo é granito, de procedencias moi diversas (O Porriño, Parga, e mesmo do estado de Minas Gerais do Brasil), fachadas acristaladas, piares e columnas de tamaños considerables que soportan o peso deses materiais,e, todo isto conxugado de xeito harmónico e con distintas tonalidades (cuarcitas, mármores) e cuadrículas infinitasNo exterior hai un motivo que conxuga a funcionalidade (chemineas de gases para aire e calefacción) coa estética: as torres de John Hejduk, que, segundo se comenta gardan paralelismo coas da Catedral. O proxecto tamén inclúe unha zona verde de vexetación autóctona de 25.000 m.
A fachada do Museo orientada á cidade de Santiago
O proxecto, do arquitecto Peter Eisenman, crea un novo cumio que se interpreta como unha codia pétrea en lembranza dun pregamento xeolóxico dividido por cortes naturais que evocan o motivo da vieira, incluída a cor desta. E en palabras do guía, é un espazo que reproduce o que é a cidade vella de Santiago coas instalacións propias duna acrópole cultural.
O primeiro lugar en ser visitado foi o de servizos centrais que neste momento acolle unha exposición temporal de E. Granell e as maquetas do proxecto da Cidade. Incluso a cafetaría foi recoñecida estes días polo seu deseño cun premio a nivel internacional para este tipo de espazos, “A Cantina”. Á entrada deste bloque incorporouse unha escultura de Alicia Martín que empregou os libros dos expurgos para crear unha peza abondo chamativa.
Dúas das razóns para que a visita se realizase agora foron as seguintes. Unha,pola exposición coñecida como GALLAECIA PETREA, e a outra, CÓDICES, ambas as dúas serán clausuradas en datas próximas.
Foto de familia no Obradoiro
Estas dúas exposicións acólleas o que de momento é o edificio máis grande, o museo de Galicia. Á parte da grandiosidade do edificio e que neste intre se atopa cheo por estas dúas mostras, no futuro non será doado mantelo dado o seu tamaño e amplitude. Pero, en calquera caso, o que si podemos asegurar é que ata dentro duns días acolle esa exposición que esixe moitos metros cadrados xa que inclúe varias seccións que teñen como fío condutor a pedra no noroeste da Península (A Gallaecia), incluíndo seccións de xeoloxía, prehistoria, Roma, Medievo, Moderna e Contemporánea. Non imos ser moi prolixos, pero si podemos citar algúns exemplos sobranceiros do que alí se pode a topar: Petroglifos, miliarios, maqueta do campamento romano de Aquis Querquernis, e dando un salto á actualidade obra dos escultores Silverio Rivas, Acisclo Manzano,Manolo Paz ou Leiro, que como é sabido non se caracteriza precisamente pola súa pequenez.
Nun espazo reducido, pero moi denso, está a exposición CÓDICES, que despois deste ano de temor pola perda do Calixtino, pode verse o orixinal, xunta a outros non menos importantes como o Misal auriense (1494), primeiro libro impreso en Galicia no castelo de Monterrei, en Verín, ou a Historia compostelana, pergameo dun valor especial porque emprega como material a vitela, e que lle dá unha textura diferente aos demais.
A Biblioteca de Galicia, inaugurada hai un ano, conta con 15.000 m. cadrados útiles e está pensada para ser a Biblioteca cabeceira de Galicia. Polo momento está a traballar na catalogación de fondos doados por institucións e particulares e quedan moitos andeis por encher,pero xa se aprecia certa actividade.
Deixamos a Cidade da cultura cunha impresión algo cantraditoria. Por un lado,de ledicia, e de recoñecer o traballo arquitectónico dun grande artista, pero , por outro, certa tristeza, ao non poder ver culminada a obra para o que foi concebida e seguramente inconclusa para un país que ten outras necesidades “vitais”.
Polo serán acóllenos o Obradoiro entre pedra, frío e choiva para ascender aos tellados da Catedral e desde alí ter unha nova visión da propia catedral e da contorna (Monte Pedroso, Monte Pío, A Alameda, San Paio de Antealtares ou San Martiño Pinario, as chemineas compostelás ou as prazas da Quintana, Praterías ou Acibecharía vense doutra maneira), despois de ter pasado polo pazo de Xelmirez que no seu día, 1981, acolleu a constitución do primeiro Parlamento de Galicia entre arcos románicos e cando aínda non existía a sede do Parlamento actual na rúa do Hórreo. Así quedou a cidade á que sempre é unha “ gloria” volver e que ese día respondía ao tópico de “Triste e soa, soa se queda Fonseca, triste e chorosa queda a Universidade”, pero tamén hai que dicilo todo;pois saudamos a algúns exalumnos do Instituto que entraban nese momento na Facultade de Medicina e, que, dalgunha maneira dá ánimos a algúns para seguir adiante neste LABOR.
A pesar do día gris, non impediu subir aos tellados . Ao fondo a torre da Carraca
Faremos votos por que algún día, o monte Gaiás compita como lugar de peregrinación alternativo ao monte Libredón, onde, por outro lado, segundo algúns defenden, puideron repousar os restos de Prisciliano en vez de Santiago Apóstolo.
